KEKİK ÜRETİMİ VE İHRACATI
Dünyada talep gören önemli tıbbi ve aromatik ürünler arasında kekik de yer almakta ve Türkiye, dünya kekik ticaretinin yaklaşık %70’ini elinde bulundurmaktadır. Son yıllarda alternatif tıp uygulamaları sayesinde kullanım alanının yaygınlaşmasıyla kekiğe olan talep daha da artmıştır. Bu da kekiği, ekonomik değeri giderek yükselen bir ürün haline getirmiştir.
TÜRKİYE GENELİ KEKİK İHRACAT RAKAMLARI (2002-2012)
TÜRKİYE GENELİ YILLARA GÖRE KEKİK İHRACATI YIL MİKTAR (KG) FOBUSD
- 2002 8.290.021 13.918.847
- 2003 8.783.887 14.807.927
- 2004 9.759.878 17.411.576
- 2005 10.661.968 18.342.331
- 2006 12.262.814 23.486.761
- 2007 11.242.264 41.032.769
- 2008 9.999.780 44.786.064
- 2009 11.339.670 29.173.121
- 2010 12.923.995 28.992.794
- 2011 13.261.353 30.903.286
- 2012 14.003.696 40.582.079
Türkiye’de kekiğin birçok çeşidi bulunmakla birlikte, üretim ve ihracatta İzmir kekiği (Origanum onites) en büyük paya sahiptir. İzmir kekiğinin özellikle Akdeniz Bölgesini kapsayan geniş bir yayılma alanı vardır. Yıllara göre değişiklik göstermekle birlikte, doğadan toplanan kekik miktarı 1500 ton ile 4500 tonlar arasında gidip gelmiştir. 2011 yılında toplanan kekik miktarı ise 972 ton olarak gerçekleştirilmiştir (OGM verileri). İhraç edilen kekiğin büyük bir kısmı geçmiş yıllarda doğadan toplanmakta iken, fiyatların tatmin edici olmaması, göç v.b nedenlerle kekik toplayıcısı sayısının azalması, standart ve sürekli ürün elde edilmesini engellemiştir. Sürdürülebilir bir üretim ve ihracat için yapılan girişimler sonucu kekiğin kültüre alınmasının yolu açılmıştır. 1993 yılından itibaren ekimi yapılan ve bir kültür bitkisi haline gelen kekik üretimi 2000 yılından itibaren Ege Bölgesinde hızla yayılmış ve Türkiye kekiğinin yüzde 80i Denizlide üretilmeye başlanmıştır
Kıraç tarım arazilerinde üretilebilen ve bir kere ekimi yapıldıktan sonra her yıl Temmuz-Ağustos ayında hasadı yapılabilen kekik, 20 yıl boyunca ekim yapılmadan ürün verebilmektedir. 2011 yılında 90 bin dekar alanda yaklaşık 13 bin ton kekik üretimi yapılmış, bunun 11 bin tonu Denizlide gerçekleştirilmiştir. 2012 yılı üretiminin 15 bin ton olduğu tahmin edilmektedir. Kekik üretiminin yaklaşık 2 bin tonu iç piyasada tüketilmekte, kalan kısmı ise ihraç edilmektedir. En çok ihracatı gerçekleştirilen İzmir kekiğidir ve yılda birkaç kez biçilebilmektedir.
Kekik, yurt içinde büyük ölçüde baharat olarak, az miktarda da kekik yağı veya kekik suyu şeklinde tüketilmektedir. Kekiğin büyük bölümü yurt dışına yarı ya da tam işlenerek ve paketlenerek ihraç edilmektedir. Kekik ihracatı yapan birçok firma Ege Bölgesinde bulunmakta ve Türkiye geneli yıllık 40 milyon $ olan ihracatımızın 36 milyon doları Birliğimiz üyeleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Kekik, A.B.D. başta olmak üzere Almanya, Belçika, Hollanda gibi AB ülkelerinin yanı sıra Kanada, Japonya gibi ülkelere de ihraç edilmektedir.
Ancak, ülkemiz kekik üretimi ve ihracatında oldukça iyi bir noktaya gelinmesine karşılık, aşağıda kısaca değindiğimiz konularda sorun yaşanmaya başlanmıştır. Bu durumun önlenmesi ve ülkemiz imajının korunabilmesi adına üreticiler, tedarikçiler, ihracatçılar ve konuyla ilgili kurum ve kuruluş yetkilileri ile birlikte, bir araya geldik.
Ege Ağaç Mamulleri ve Orman Ürünleri İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu
